Είχαμε πρόσφατα τη χαρά να συνομιλήσουμε με μια από τις δύο ηθοποιούς της σκηνικής σύνθεσης ΑΛΜΥΡΗ ΕΡΗΜΟΣ –Μια παράσταση για τον πόλεμο και την προσφυγιά με αφορμή την συμπλήρωση των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική καταστροφή – της θεατρικής ομάδας «Άλας» με αφορμή την παράσταση που θα δοθεί αποκλειστικά για το περιοδικό μας στο Θέατρο Φούρνος την Κυριακή 4 Δεκεμβρίου 2022 στις 16:00.
Περισσότερα για κρατήσεις θέσεων ΕΔΩ: Πάμε θέατρο με τον Σελιδοδείκτη στην παράσταση: «Αλμυρή Έρημος» – Σελιδοδείκτης (selidodeiktis.edu.gr)
Λ.Φ: Η παράστασή σας «Αλμυρή Έρημος» αναφέρεται σε μια σημαντική ιστορική περίοδο της χώρας μας που κατέληξε σε μια ανείπωτη τραγωδία. Σε τι ξεχωρίζει από τις πολυάριθμες άλλες που παίζονται με αφορμή την επέτειο των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική καταστροφή;
Σ.Ν: Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της παράστασής μας είναι, νομίζω, η οπτική γωνία από την οποία επιλέξαμε να δούμε, να εξετάσουμε, να διαλέξουμε και να δραματοποιήσουμε το υλικό. Για εμάς τα γεγονότα της Μικρασιατικής καταστροφής αποτέλεσαν την αφορμή ώστε να μιλήσουμε για τον πόλεμο και την προσφυγιά, και το τι συμβαίνει διαχρονικά σε αυτές τις καταστάσεις. Παραθέτουμε και αφηγούμαστε αλήθειες και γεγονότα που συστηματικά αποσιωπώνται. Φυσικά με σεβασμό και επίγνωση για το τι συνέβη και πού οδήγησε η Καταστροφή πάνω από ένα εκατομμύριο ανθρώπους, ρίχνουμε φως στην εν γένει αποθηρίωση που προκαλεί ο πόλεμος σε όλες τις πλευρές που γίνονται μέρη αυτού.
Λ.Φ: Ποια διαδικασία ακολουθήσατε στην έρευνα και στη συγγραφή των κειμένων της παράστασης, και πώς επιλέξατε το παραστάσιμο υλικό σας;
Σ.Ν: Η συλλογή του υλικού έγινε με γνώμονα το τί συγκινεί την καθεμία από μας προσωπικά. Δηλαδή με γνώμονα την εσωτερική – και ασυνείδητη- σύνδεση με το υλικό συλλέξαμε τα ντοκουμέντα, τις πληροφορίες και συνθέσαμε αφηγήσεις που πρώτα συγκίνησαν εμάς τις ίδιες. Το μόνο που είχαμε ορίσει είναι ότι θέλαμε οι αφηγήσεις να ξεκινούν και να περιλαμβάνουν περιστατικά απ’ όλα τα χρόνια της εκστρατείας- από την απόβαση του Ελληνικού Στρατού στη Σμύρνη το 1919 έως και την καταστροφή- και επίσης να περιλαμβάνουν αφηγήσεις τόσο από το «μέτωπο» όσο και από την καθημερινή ζωή των ανθρώπων στις πόλεις και τα χωριά. Σιγά σιγά όλες οι αφηγήσεις μπήκαν σε μια χρονολογική σειρά, αρχίσαμε να τις σμιλεύουμε και φτάσαμε στο τελικό μας κείμενο και στους δυο αφηγητές μας, τον Στρατιώτη και τη Γυναίκα.
Λ.Φ: Τι είναι για σας η «Αλμυρή έρημος»;
Ν.Σ: Αυτή η ερώτηση είναι η αγαπημένη μου γιατί δεν γίνεται εύκολα η σύνδεση του τίτλου με το περιεχόμενο της παράστασης.
Η Αλμυρή Έρημος είναι υπαρκτή περιοχή στην Μικρά Ασία (σημερινή Τουρκία). Είναι ένα οροπέδιο άγονο, ξερό κει με ελάχιστους κατοίκους. Το 1921, οι Έλληνες στρατηγοί έδωσαν διαταγή να διασχίσει ο Ελληνικός Στρατός την Αλμυρά Έρημο με στόχο να φτάσει στην Άγκυρα και να την καταλάβει. Η πορεία αυτή του Ελληνικού Στρατού, λοιπόν, σήμανε την αρχή του τέλους τόσο της Ελληνικής εκστρατείας όσο και της Μεγάλης Ιδέας. Η τοποθεσία αυτή επεφύλασσε πολύ δύσκολες συνθήκες για τους Έλληνες στρατιώτες, πολλοί από τους οποίους πέθαναν πριν φτάσουν καν στον ποταμό Σαγγάριο όπου έγιναν οι κύριες μάχες.
Είναι, λοιπόν, το σύμβολο της «αρχής του τέλους». Γιατί με την έναρξη της πορείας στην Αλμυρά Έρημο άρχισε η αντίστροφή μέτρηση για τον μικρασιατικό ελληνισμό.
Ήταν η αρχή του τέλους για τον Ελληνικό Στρατό, ήταν η αρχή του τέλους για πάνω του ενός εκατομμυρίου ανθρώπους που έγιναν πρόσφυγες, ήταν η αρχή του τέλους μιας ολόκληρης Ιστορίας που για αιώνες γραφόταν σε εκείνα τα χώματα.
Λ.Φ: Η πρωτότυπη μουσική σύνθεση της παράστασης παίζεται επί σκηνής από τον δημιουργό της τον Γιάννη Ισμυρνιόγλου. Ποιος είναι ο ρόλος της μουσικής ως προς την υποκριτική ερμηνεία;
Σ.Ν: Ο Γιάννης Ισμυρνιόγλου είναι ο τρίτος πόλος της σκηνικής σύνθεσης μαζί με τις αφηγήσεις και την σκηνική εγκατάσταση (σακιά και αλάτι). Αυτά τα τρία στοιχεία είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένα, είναι κομμάτια του ίδιου πράγματος, της ατμόσφαιρας της παράστασης και των συναισθημάτων που προκαλεί. Σε κάθε σκηνή, σε κάθε στιγμή, οι ήχοι, η μουσική είναι παρούσα. Είναι το υπέδαφος πάνω στο οποίο πατά η υποκριτική ερμηνεία. Άλλοτε σταθερό, άλλοτε σαθρό, γίνεται ο χώρος μέσα στον οποίο εκκολάπτεται ο λόγος. Η μουσική.
Λ.Φ: Με ποιον τρόπο η παράστασή σας συνομιλεί με το σήμερα;
Σ.Ν: Η Αλμυρή Έρημος όπως ήδη ανέφερα, μιλά για τον πόλεμο και την προσφυγιά , και όπως δείχνει η ανθρώπινη ιστορία, είναι ένα θέμα πάντα επίκαιρο και πάντα «παρόν». Η παράσταση με έναν τρόπο συνδιαλέγεται με το άπειρο, ενεργεί σαν ιχνευτής του απείρου και εξαρχής αυτή ήταν η πρόθεσή μας. Συνομιλεί με το σήμερα, ταυτοχρόνως με το χθες και κατά πως φαίνεται με το αύριο και το πάντα.
