Γαλλία: Προώθηση των διαρθρωτικών αλλαγών στην εκπαίδευση και κινηματικές διαδικασίες στον καιρό της πανδημίας

της Cécile Kohler, συνδικαλίστριας της FNEC FP–FO¹ (Εθνική Ομοσπονδία Παιδείας, Πολιτισμού και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης-Εργατική δύναμη) της Γαλλίας.

Απόδοση στα ελληνικά: Λίτσα Φρυδά

Εισαγωγή

Ένα χρόνο μετά το ξεκίνημα της υγειονομικής κρίσης που έχει ανατρέψει σε μεγάλο βαθμό τις ζωές των ανθρώπων, των λαϊκών κυρίως στρωμάτων και των νέων σε ολόκληρο τον κόσμο, και στη Γαλλία η νεολαία πληρώνει βαρύ τίμημα. Η ανεργία και η εργασιακή επισφάλεια για τους εργαζόμενους νέους, η απομόνωση και η καθήλωση μπροστά σε υπολογιστές για τους μαθητές και τους φοιτητές που είναι αναγκασμένοι να παρακολουθούν την τηλεκπαίδευση αποτελεί την θλιβερή καθημερινότητά τους, με τα ποσοστά κατάθλιψης να αυξάνονται διαρκώς.

Σύμφωνα με φοιτητικούς και μαθητικούς συλλόγους στη Γαλλία, σχεδόν ένας στους έξι νέους έχει εγκαταλείψει τις σπουδές του, το 84% των φοιτητών νιώθουν να έχουν απομακρυνθεί από αυτές, ενώ το 55% αντιμετωπίζουν πρόβλημα επιβίωσης, καθώς συνήθως είναι αναγκασμένοι να εργάζονται για να χρηματοδοτούν τις σπουδές τους.

Η Γαλλική κυβέρνηση, αξιοποιώντας την κρίση, επέβαλε μέτρα υγειονομικής προστασίας που στην πραγματικότητα ήταν μέτρα περιστολής των δικαιωμάτων και καταστολής των αντιδράσεων, και έκλεισε σχολεία και πανεπιστήμια για να μπορέσει απερίσπαστη να περάσει όλες εκείνες τις αναδιαρθρώσεις που προσπαθεί χωρίς να το έχει πετύχει πλήρως εδώ και χρόνια.

Φοιτητές και μαθητές συμμετείχαν σε μια πολύ μεγάλη κινητοποίηση στις 26/1 για να υπερασπιστούν τις συνθήκες διαβίωσης και τις σπουδές τους· να ζητήσουν το άμεσο άνοιγμα των πανεπιστημίων για όλους, το δικαίωμα κάλυψης των κενών, για την αποκατάσταση της ισότητας μεταξύ των φοιτητών, την πρόσληψη επιπλέον εκπαιδευτικού προσωπικού και ένα πραγματικό σχέδιο για την καταπολέμηση της επισφάλειας, κυρίως με την άμεση αύξηση των υποτροφιών και του στεγαστικού επιδόματος.

Αξίζει να σημειωθεί ότι Πανεπιστημιακοί έχουν ξεκινήσει μια καμπάνια αλληλεγγύης προς τους φοιτητές, για να τους στηρίξουν οικονομικά.

Για την κατάσταση στα εκπαιδευτικά ζητήματα στη Γαλλία, μίλησε στον Σελιδοδείκτη η εκπαιδευτικός Β/βάθμιας Εκπαίδευσης Σεσίλ Κολέρ.

Στις 26 Ιανουαρίου, η απεργία που κήρυξε η πλειοψηφία των συνδικαλιστικών οργανώσεων (FO (Εργατική δύναμη), FSU (Συνδικαλιστική Ενωτική Ομοσπονδία), UNSA (Εθνική ένωση αυτόνομων συνδικάτων), CGT (Γενική Συνομοσπονδία Εργατών), SUD (αλληλέγγυοι, ενωτικοί, δημοκρατικοί »), SNALC (Εθνικό Συνδικάτο Γυμνασίων και λυκείων))¹, και στην οποία συμμετείχαν και οι φοιτητές, κινητοποίησε 8000 διαδηλωτές στο Παρίσι, 5000 στο Μπορντό, 1200 στη Νάντη, 2500 στη Λυών… Το επισφαλές προσωπικό της δημόσιας εκπαίδευσης, το Βοηθητικό Εκπαιδευτικό Προσωπικό καθώς και οι Συνοδοί Μαθητών με Αναπηρία έδωσαν το «παρών». Ένας στους τρεις εκπαιδευτικούς απέργησε. Η οργή είναι τεράστια. Το μαρτυρούν τα συνθήματα που ακούστηκαν στη διαδήλωση.

Οργανωμένο χάος στις σχολικές μονάδες, με το πρόσχημα την υγειονομική κρίση

Καταρχάς, θα έλεγα ότι ο υπουργός Blanquer, όπως και η κυβέρνηση και οι εργοδότες, βασίζεται στην πανδημία για να επιταχύνει τις μεταρρυθμίσεις.

Η κατάσταση της εκπαίδευσης στη Γαλλία είναι ήδη καταστροφική. Η πανδημία φέρνει στην επιφάνεια χρόνια δημοσιονομικού περιορισμού. Για παράδειγμα, στο νηπιαγωγείο (τάξεις που φιλοξενούν μαθητές ηλικίας 3 έως 6 ετών), ο αριθμός των μαθητών φτάνει τους 30 μαθητές ανά τάξη. Στο γυμνάσιο, το ίδιο πράγμα. Στο λύκειο είναι 36 με 38 μαθητές ανά τάξη. Μερικές από τις κτιριακές εγκαταστάσεις είναι ανθυγιεινές.

Τα μόνα υγειονομικά μέτρα που πρότειναν οι υπουργοί Βιντάλ (Υπουργός Ανώτατης Εκπαίδευσης) και Μπλανκέ (Υπουργός Παιδείας και Νεότητας) είναι η θυσία πολλών γενεών μαθητών και φοιτητών.

Ο Υπουργός Ανώτατης Εκπαίδευσης Βιντάλ έκλεισε τα Πανεπιστήμια και επέβαλλε την τηλεκπαίδευση χωρίς να γίνουν τεστ σε φοιτητές και διδάσκοντες. Δύο φοιτητές αποπειράθηκαν να αυτοκτονήσουν στη Λυών. Η οργή όλο και μεγαλώνει.

Ο υπουργός Παιδείας Μπλανκέ προέτρεψε τα λύκεια να λειτουργούν εναλλάξ. Σε κάποια λύκεια οι μισοί μαθητές πάνε στο σχολείο το πρωί, οι άλλοι μισοί το απόγευμα. Σε άλλα, κάποιοι πάνε σχολείο τη μία μέρα, κάποιοι την επόμενη. Σε άλλα πάλι η εναλλαγή γίνεται ανά βδομάδα. Ο Μπλανκέ προέτρεψε ακόμα και τα Γυμνάσια να κάνουν το ίδιο για μαθητές 13-15 ετών!

Οι εκπαιδευτικοί υφίστανται καθημερινά πιέσεις να διδάξουν μπροστά σε μια οθόνη, με μερικούς μαθητές παρόντες στην τάξη και τους υπόλοιπους σε απόσταση, στο σπίτι τους, μπροστά στον υπολογιστή τους. Οι συνάδελφοι που το επιχείρησαν σύντομα συνειδητοποίησαν πως είναι αδύνατον να διδάξεις με αυτόν τον τρόπο. Για το συνδικάτο FNEC FP–FO, η τηλεκπαίδευση δεν είναι εκπαίδευση.

Τέλος, με πρόσχημα την υγειονομική κατάσταση, ο υπουργός επιταχύνει την μεταρρύθμιση του λυκείου και του baccalauréat με στόχο να μετατρέψει το ενιαίο εθνικό απολυτήριο σε τοπικό απολυτήριο. Η τελική βαθμολογία θα είναι αποτέλεσμα της διαρκούς αξιολόγησης (βαθμολογίες ελέγχου). «Θάβει» όπως γράφει η Le Figaro τις τελικές εξετάσεις και τις εθνικές εξετάσεις. Υπήρχε επίσης μια πρώτη πανεπιστημιακή βαθμίδα που έδινε πρόσβαση στο Πανεπιστήμιο. Από την εφαρμογή του Parcoursup το 2017, οι φοιτητές υποβάλλονται σε μια επιλογή που δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια κοινωνική διαλογή.

Οι μεταρρυθμίσεις αυτές υλοποιούν ένα παλιό όνειρο των εργοδοτών: να διαλύσουν τα πτυχία για να παραδώσουν την νεολαία στην εκμετάλλευση.

Η βούληση το χάος να γίνει νόμος

Μέσα από αυτό το οργανωμένο χάος, ο υπουργός επιδιώκει να επιβάλλει και να παγιώσει την λειτουργία από σχολείο σε σχολείο, από εκπαιδευτικό ίδρυμα σε εκπαιδευτικό ίδρυμα.

Το υπουργείο έστησε ένα σώου με γνωστές προσωπικότητες² για να μιλήσουν για τα σχολεία.

Αποτέλεσμα αυτού του σώου ήταν ένα καταστροφικό σχέδιο που έχει ως στόχο την κατάργηση του εθνικού χαρακτήρα της εκπαίδευσης. Μια από τις λέξεις κλειδιά του σχεδίου είναι η αυτονομία των σχολικών μονάδων. Η σύνθεση των πορισμάτων των θεματικών εργαστηρίων που έγινε στο πλαίσιο ενός συνεδρίου για την εκπαίδευση στην οδό Grenelle (διεύθυνση του Υπουργείου Παιδείας) λέει πως «Η σχολική μονάδα είναι ένας χώρος όπου εφαρμόζονται κανονισμοί, όμως θα πρέπει να είναι και ένας χώρος που να παράγει τους δικούς του κανονισμούς». Κάθε σχολική μονάδα θα πρέπει να προτείνει το δικό της πειθαρχικό περιεχόμενο, τις μεθόδους και τον ρυθμό της. Μαζί με αυτά και τον ανταγωνισμό των σχολικών μονάδων που θα αξιολογούνται αδιάκοπα.

Οι διευθυντές των σχολείων και οι καθηγητές θα αξιολογούνται διαρκώς και θα αμείβονται “αξιοκρατικά” βάσει μιας σύμβασης στόχων που θα ορίζεται σε επίπεδο σχολικής μονάδας με το υπουργείο και τους τοπικούς αιρετούς εκπροσώπους.

Όπως και οι προκάτοχοί του, ο υπουργός Μπλανκέ επιδιώκει μ’ αυτόν τον τρόπο την επίτευξη πολλών στόχων: την κατάργηση του εθνικού χαρακτήρα της εκπαίδευσης, του εργασιακού καθεστώτος των εκπαιδευτικών (το ισοδύναμο μιας εθνικής συλλογικής σύμβασης), και την επισφάλεια του προσωπικού της Εθνικής Δημόσιας Εκπαίδευσης, προκειμένου να μειωθεί το μισθολογικό κόστος και να απολύονται οι εργαζόμενοι με μεγαλύτερη ευκολία· την κατάργηση των ενιαίων εθνικών πτυχίων για την παράδοση των νέων στην εκμετάλλευση.

Η μεγάλη κινητοποίηση της 26ης Ιανουαρίου έδειξε ότι το εκπαιδευτικό προσωπικό δεν αποδέχεται αυτή την πολιτική και θέλει να την πολεμήσει. Το FNC FP-FO βρίσκεται στο πλευρό τους, ξεκινώντας συνεδριάσεις και Γενικές Συνελεύσεις συνεχίζοντας την οικοδόμηση του συσχετισμού δυνάμεων.

Το σύστημα αξιολόγησης είναι αυθαίρετο και υποκειμενικό και ως εκ τούτου επιτρέπει στη διοίκηση να καλλιεργεί τις πελατειακές σχέσεις

Η μεταρρύθμιση για την αξιολόγηση των σχολείων δεν έχει ακόμη ξεκινήσει, αλλά ο Τύπος δημοσιεύει ήδη κατατάξεις των καλύτερων λυκείων ειδικότερα.

Αντίθετα, η μεταρρύθμιση της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών εφαρμόζεται από το 2017. Πριν, υπήρχε μια βαθμολογία του διευθυντή του σχολείου σχετικά με τη διοικητική πτυχή (ακρίβεια στο χρόνο, στάση του εκπαιδευτικού στην τάξη) και μία του επιθεωρητή της ειδικότητας του αξιολογούμενου εκπαιδευτικού για την παιδαγωγική του και το περιεχόμενο των μαθημάτων. Αυτές οι βαθμολογίες πλαισιώνονταν από μια κλίμακα και δεν ήταν δυνατόν να τιμωρηθεί ένας δάσκαλος στην καριέρα του, εκτός εξαιρετικών περιπτώσεων που έπρεπε να αιτιολογηθούν με σχετική έκθεση.

Η νέα αξιολόγηση γίνεται σε σχέση με δεξιότητες, όπως και για τους μαθητές. Υπάρχουν τέσσερα επίπεδα: “χρήζει υποστήριξης”, “ικανοποιητικό”, “πολύ ικανοποιητικό”, “εξαιρετικό”. Οι δεξιότητες είναι πολύ διαφορετικές και ασαφείς έννοιες, πολλές από τις οποίες δεν έχουν καμία σχέση με τη διδασκαλία, όπως για παράδειγμα “δραστηριοποιείται σε μια ατομική και συλλογική προσέγγιση επαγγελματικής ανάπτυξης”. Ο διευθυντής του σχολείου αναλαμβάνει ένα όλο και πιο σημαντικό μέρος στην αξιολόγηση, αν και δεν είναι απαραίτητα της ίδιας ειδικότητας με τον καθηγητή που αξιολογείται.

Το αποτέλεσμα είναι ότι οι καθηγητές που έχουν πάει στο πανεπιστήμιο και μέχρι στιγμής είχαν μια λαμπρή καριέρα κινδυνεύουν να μην πάρουν την προαγωγή που θα δικαιούνταν στο πλαίσιο του παλαιού συστήματος. Ορισμένοι εκπαιδευτικοί συνδικαλιστές τιμωρούνται ακόμα κι αν είχαν πάντα μια καλή αξιολόγηση. Το νέο σύστημα αξιολόγησης είναι αυθαίρετο και υποκειμενικό και ως εκ τούτου επιτρέπει στη διοίκηση να καλλιεργεί τις πελατειακές σχέσεις.

Οι εκπαιδευτικοί είναι αηδιασμένοι με αυτό το σύστημα. Η FSU, το πλειοψηφικό συνδικάτο, ήταν υπέρ, όπως και η UNSA, δεδομένου ότι η κυβέρνηση υποσχόταν να συνδυάσει τη νέα αξιολόγηση με μισθολογικές αυξήσεις. Στην πραγματικότητα η μεταρρύθμιση έγινε διατηρώντας το κόστος σταθερό. Αυτό που το Υπουργείο Παιδείας έδινε σε κάποιους, το έπαιρνε από άλλους. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο η FO, η CGT και η Solidaires αντιτάχθηκαν στην αξιολόγηση.

Οι μαθητικές κινητοποιήσεις που έχουν ξεκινήσει εδώ και χρόνια καταστέλλονται βίαια

Προς το παρόν, μαθητές λυκείου ζουν μέσα στο άγχος. Ανησυχούν για το επαγγελματικό μέλλον των γονιών τους, και για το δικό τους μέλλον. Βιώνουν πολύ άσχημα την συνεχή αξιολόγηση, η οποία αποτελεί πηγή ανισότητας. Υποφέρουν από αποκοινωνικοποίηση αφού πηγαίνουν στο σχολείο σε εναλλασσόμενη βάση. Ενοχλούνται επίσης από την αβεβαιότητα που συνδέεται με τις διαδοχικές ανακοινώσεις του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας.

Οι μαθητές λυκείου κινητοποιήθηκαν το Νοέμβριο για να βελτιώσουν τις συνθήκες μάθησης. Είχαν οργανώσει μπλόκα στα σχολεία, αλλά οι συγκεντρώσεις τους καταστέλλονταν βίαια. Αρκετοί προσήχθησαν και κρατήθηκαν και κάποιοι υπέστησαν την αστυνομική βία.

Μαζί με τις μαθητικές οργανώσεις λυκείων (UNL, FIDL και Αλληλέγγυα λύκεια) και μια ένωση γονέων (την Ομοσπονδία Γονέων Μαθητών FCPE), το FNC FP-FO, μαζί με το FSU, την CGT και SUD εκπαίδευση κάλεσαν για τον άμεσο τερματισμό της καταστολής των μαθητικών κινητοποιήσεων.

Από την αρχή της εφαρμογής της μεταρρύθμισης του λυκείου και του μπακαλωρεά, οι μαθητές λυκείου κινητοποιούνται διαρκώς, αλλά οι ενέργειές τους καταστέλλονται βίαια. Απόδειξη η κατάπτυστη καταστολή μαθητών σε λύκειο στο Mantes-la-Jolie τον Δεκέμβριο του 2018. 151 νέοι συνελήφθησαν, υποχρεώθηκαν να γονατίσουν με τα χέρια πίσω από το κεφάλι τους και βιντεοσκοπήθηκαν από αστυνομικούς.

Τον Ιανουάριο του 2020, οι μαθητές λυκείου αρνήθηκαν να λάβουν μέρος στις τοπικές εξετάσεις του μπακαλωρεά (οι πρώτες εξετάσεις της μεταρρύθμισης του μπακαλωρεά) επειδή αποτελούν πηγή ανισότητας και προκαλούν τεράστιο άγχος. Και πάλι, η καταστολή ήταν βίαιη. Σε ορισμένα λύκεια αστυνομικοί κλήθηκαν να επιτηρούν τις εξετάσεις. Σε άλλες, οι εξεταζόμενοι μαθητές κλειδώθηκαν για να δώσουν τις εξετάσεις.

Το πρώτο γαλλικό λοκ ντάουν έβαλε, εκ των πραγμάτων, τέλος σε αυτήν την κινητοποίηση. Πολύ συμβολικό.

Σύγκλιση των αγώνων μαθητών, φοιτητών, εκπαιδευτικών

Κατά τη διάρκεια της απεργίας της 26ης Ιανουαρίου, οι μαθητές συμμετείχαν μαζικά μαζί με το εκπαιδευτικό προσωπικό. Οι Γενικές Συνελεύσεις των φοιτητών, που συχνά συνδέονται με το εκπαιδευτικό προσωπικό, συνεχίζονται, κυρίως στο Παρίσι-Σορβόννη, στη Λυών, και στη Ρεν.

Στο Λοριάν, μια εκπαιδευτικός αποφάσισε να ξαναρχίσει τα μαθήματα με φυσική παρουσία μαζί με όλους τους μαθητές της. Την κάλεσε η ιεραρχία της. Την ίδια ημέρα, πραγματοποιήθηκε συγκέντρωση περίπου 100 ατόμων με πρωτοβουλία της FO, FSU, CGT μπροστά από το γραφείο της προέδρου.