της Σοφίας Χατζοπούλου,
Το πανεπιστήμιο γίνεται για άλλη μια φορά πεδίο αντιπαράθεσης κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων θυμίζοντας μεγαλειώδεις στιγμές τις ιστορίας του. Μόνο που αυτή τη φορά κι εν μέσω πανδημίας, στη μάχη αυτή φαίνεται να προελαύνουν οι κρατικά κυρίαρχοι με μεγαλύτερο θράσος και ορμή από ποτέ. Και το πιο τραγικό ίσως, το κάνουν αυτό κάτω από τη σιωπηρή ανοχή του λαού, ενός λαού μουδιασμένου από τα κατακλυσμιαία γεγονότα που συμβαίνουν γύρω του, που του στερούν μέρα με την ημέρα ένα ένα τα δικαιώματά του υπό το πρόσχημα της ασφάλειας, της μαγικής λέξης των ημερών μας.
Πρώτα ήταν το πανεπιστημιακό άσυλο τον Αύγουστο του 2019 που, παρά τις έντονες αντιδράσεις και διαμαρτυρίες του εκπαιδευτικού, φοιτητικού και μαθητικού κινήματος, καταργήθηκε μέσα από τη ψήφιση του άρθρου 64, μέσα σε μια βουλή διχασμένη, με ένα μεγάλο μέρος της αντιπολίτευσης να έχει αποχωρήσει και με άλλες δυνάμεις να δηλώνουν απλά παρών. Το εν λόγω άρθρο υπερψηφίστηκε από τη κυβερνώσα πλειοψηφία της ΝΔ και την ακροδεξιά Ελληνική λύση.
Τώρα το υπουργείο παιδείας και η Κεραμέως κατεβάζει νομοσχέδιο το οποίο προβλέπει πειθαρχικό και διώξεις για περιπτώσεις αντιγραφής, λογοκλοπής, καταστροφής περιουσίας του πανεπιστημίου, παρεμπόδιση λειτουργίας του πανεπιστημίου κα. Για την αντιμετώπιση των αδικημάτων αυτών θα υπάρχουν διαφορετικά επίπεδα ποινών, οι οποίες θα κυμαίνονται από απλή επίπληξη, στέρηση συμμετοχής σε εξεταστική περίοδο, έως και μερική ή συνολική διαγραφή από τα μητρώα του πανεπιστημίου και απώλεια της φοιτητικής ιδιότητας. Το νέο αυτό άκρως αντιδραστικό νομοσχέδιο έρχεται να κουμπώσει με τη πρόσληψη 1000 αστυνομικών για τη στελέχωση ενός νέου σώματος ασφαλείας με έδρα τα ίδια τα πανεπιστήμια, το οποίο ακολουθεί την ίδρυση του νέου σώματος ελέγχου των συγκεντρώσεων διαμαρτυρίας μετά τη ψήφιση του νόμου για τις διαδηλώσεις και την ουσιαστική ποινικοποίησή τους.
Όλα αυτά τα μέτρα και οι νόμοι εδραιώνουν ένα μηχανισμό απόλυτου ελέγχου κάθε αντίστασης με πρόσχημα την προστασία και την ασφάλεια του πολίτη, ο οποίος μηχανισμός στόχο έχει την πάταξη της όποιας αντίδρασης πριν καν αυτή αρχίσει. Τα πειθαρχικά μέτρα και οι ποινές είναι πολυάριθμες και δεν διστάζουν να τις εφαρμόσουν ακόμα και σε ανήλικα παιδιά, ακόμα κι αν τους στερούν κάθε δικαίωμά τους και ελευθερία τους. Μη ξεχνάμε φέτος στην αρχή της σχολικής χρονιάς, όταν η πλειοψηφία των μαθητών της δευτεροβάθμιας προχώρησαν σε καταλήψεις σχολείων για να απαιτήσουν το αυτονόητο από την πολιτεία, να τους παρέχει δηλαδή τα μέσα λειτουργίας των σχολείων για να προφυλαχθούν από το κορωνοιό. Η κυβέρνηση μέσω του υπουργείου παιδείας σκαρφίστηκε τη στοχοποίηση των μαθητών που συμμετείχαν στις καταλήψεις αυτές μέσω της τηλεκπαίδευσης, απαιτώντας από τους εκπαιδευτικούς να τους βάζουν απουσία από τα μαθήματα με τιμωρητικό τρόπο για τη συμμετοχή τους αυτή σε μια διαμαρτυρία.
Η διαμαρτυρία όμως είναι βασικό δικαίωμα της δημοκρατίας ακόμα κι αν αυτό δεν αρέσει – εξ ορισμού – στην καθεστηκυία τάξη. Ο χώρος της εκπαίδευσης και το πανεπιστήμιο κατεξοχήν υπήρξε χώρος αντίστασης στην ιστορία όλων των χωρών. Το πανεπιστήμιο δεν είναι απλά μια επαγγελματική σχολή ή ένα ιδιωτικό κολλέγιο αλλά ένας χώρος ελεύθερης διακίνησης και έκφρασης ιδεών ακόμα κι αν αυτές δεν είναι της αρεσκείας των κυβερνώντων. Η ιστορία έχει να επιδείξει πολλά παραδείγματα αγώνων για τα πολιτικά, κοινωνικά και ανθρώπινα δικαιώματα και ελευθερίες που ξεκίνησαν ακριβώς από αυτούς τους χώρους των πανεπιστημίων με τη μορφή της ανυπακοής, της αποχής και των καταλήψεων. Να θυμηθούμε τον Μάη του ‘68 για τα δικαιώματα των φοιτητών με καταλήψεις σχολών όχι μόνο στη Γαλλία αλλά ακόμα και στη μακρινή Φινλανδία. Να θυμηθούμε τις καταλήψεις και τις συγκεντρώσεις στο πανεπιστήμιο της Κολούμπια στις ΗΠΑ τον ίδιο χρόνο ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ. Τέλος ας θυμηθούμε μια ακόμη ιστορική στιγμή όπου τα πανεπιστήμια πρωτοστάτησαν ενάντια στην καταπίεση, την αυθαιρεσία και τον αυταρχισμό, μια στιγμή που προσπαθούν όσο τίποτα άλλο οι κυβερνώντες να βάλουν σε μουσείο, τον Νοέμβρη του ‘73, σε αυτή τη χώρα που πολέμησε τη χούντα μέσα από τα κατειλημμένα κτίρια των πανεπιστημίων.
Τι θα έλεγαν άραγε όλοι αυτοί οι αγωνιστές αν έβλεπαν ένα ένα τα δικαιώματα των φοιτητών και κατ’ επέκταση του λαού να πέφτουν, όλα αυτά τα δικαιώματα που προστατεύουν την ελευθερία και την έκφραση της διαφορετικής άποψης να μπαίνουν στο γύψο, όλα αυτά για τα οποία χύθηκε αίμα να ακυρώνονται με νομοσχέδια στη βουλή από αυτούς που υποτίθεται ότι είναι οι θεματοφύλακες της δημοκρατίας;
“Μα τι; Υπονοείτε ότι έχουμε δικτατορία; Όλα αυτά συνέβησαν σε εποχές καταπάτησης ελευθεριών.” θα μπορούσε να αντικρούσει κάποιος πεπεισμένος ότι η μεγάλη απειλή ενάντια της κοινωνίας είναι το φοιτητικό και το νεολαιίστικο κίνημα. Όμως ναι δυστυχώς. Η εποχή που ζούμε, γεμάτη κατασκευασμένο φόβο από τη ρητορική πολιτικών και δημοσιογράφων, δίνει το πρόσφορο έδαφος για την εφαρμογή ακραίων νεο-φιλελεύθερων και αντιδραστικών πολιτικών που στερούν καθημερινά δικαιώματα από κάθε τομέα της ζωής μας, μορφωτικό, εργασιακό, υγείας, πολιτικής έκφρασης, κοινωνικής δικαιοσύνης. Γεμάτες ανασφάλεια και συλλογικό άγχος οι σύγχρονες κοινωνίες είναι έτοιμες να διοχετεύσουν το άγχος αυτό προς όποια κατεύθυνση τους υποδεικνύουν αυτοί ακριβώς που τους το έχουν δημιουργήσει εξαρχής, να πιστέψουν κάθε ρητορική τους και να τους εκχωρήσουν κάθε ελευθερία τους με αντάλλαγμα μια επίπλαστη ασφάλεια μέσα από την αστυνομοκρατία και την καταστολή του νέου ‘εχθρού’, κάθε αγωνιζόμενου πολίτη. Με αυτό τον τρόπο οι σύγχρονες δημοκρατίες της μειοψηφίας, συνέπειες και διαχειριστές – για όφελος της κυρίαρχης τάξης – της κρίσης του κοινοβουλευτισμού, της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, προσπαθούν να φυλάξουν τα νώτα τους, να προφυλάξουν τα κοντά, πήλινα ποδάρια τους απέναντι σε κάθε αντίδραση.
Συνήθως αυτή η αντίδραση έρχεται από τη νέα γενιά, άρα αυτή πρέπει να αποδυναμώσουν ιδεολογικά και πρακτικά. Η αντίδραση αυτή έρχεται από τη σκέψη, άρα αυτή πρέπει να ελέγξουν, υποβάλλοντας την στους δικούς τους κανόνες και κώδικες. Η αντίδραση αυτή έρχεται από τη γνώση, άρα ακριβώς αυτούς τους χώρους γνώσης πρέπει να αποστειρώσουν από κάθε καινούργιο, δημιουργικό, ανατρεπτικό.
Η επίθεση και ο έλεγχος των πανεπιστημίων από το νεοφιλελευθερισμό αποτελεί παλινδρόμηση σε σκοτεινές εποχές της ιστορίας, επίθεση στη νέα γενιά και σε κάθε νέο που μπορεί να φέρει αυτή στην κοινωνία, ασέβεια κι αδιαφορία προς τις παλαιότερες γενιές, στην ιστορία και στους αγώνες τους, εκμετάλλευση της γνώσης και της μόρφωσης, η οποία μετατρέπεται από πνευματική ουσία σε προσόν, από ελεύθερη, δημιουργική έκφραση σε ελεγχόμενο, λογιστικό προϊόν, κι από κοινωνικό αγαθό σε ιδιωτικό κέρδος.
Κάθε μέρα που περνά οι προθέσεις της κυβέρνησης γίνονται όλο και πιο φανερές, η δημοκρατία γίνεται όλο και περισσότερο μια πρόφαση, μια φτιασιδωμένη ολιγαρχία, η αστυνομία εισβάλλει σε κάθε άποψη της ζωής μας με όπλα και γκλοπ ή με γαλάζια καπελάκια, ο ελεύθερος δημόσιος χώρος συρρικνώνεται και η σκέψη ασφυκτιά. Υπό αυτές τις συνθήκες η αντίσταση στο ναρκωτικό της ασφάλειας και η λαϊκή αφύπνιση είναι χρέος. Αν όχι τώρα, πότε;
