του Παντελή Παπαχρόνη
Η φετινή ακαδημαϊκή χρονιά ξεκίνησε με ορισμένες πολύ όμορφες εικόνες να ξεπροβάλλουν από τα πανεπιστήμια στη χώρα μας. Την ίδια στιγμή που η υπουργός Παιδείας της νεοεκλεγείσας κυβέρνησης της ΝΔ έχει κάνει σωρό εξαγγελιών γύρω από τη λειτουργία των ιδρυμάτων, οι φοιτητές και οι φοιτήτριες όλο και πιο μαζικά αντιλαμβάνονται πως αυτές οι αλλαγές έρχονται σε ευθεία σύγκρουση με τα μορφωτικά και εργασιακά τους δικαιώματα και αντιδρούν.
Χαρακτηριστικά, στην Αθήνα ήδη από την αρχή της χρονιάς μια σειρά συλλόγων συνεδρίασαν και πήραν αγωνιστικές αποφάσεις κόντρα στην προσπάθεια υλοποίησης της “αντι”εκπαιδευτικής πολιτικής. Δημιούργησαν έτσι το Συντονιστικό Γενικών Συνελεύσεων και Καταλήψεων των Φοιτητικών Συλλόγων, που στο ζενίθ του μέχρι στιγμής συσπείρωσε μέχρι και 17 συλλόγους. Μαζικές γενικές συνελεύσεις που αποφάσισαν και διεξήγαγαν μαζικές διαδηλώσεις στο κέντρο της Αθήνας σπάνε την κανονικότητα της αυτοδύναμης Νέας Δημοκρατίας, η πολιτική της οποίας δεν αποσπά στην κοινωνία την ίδια συναίνεση που αποσπά στη Βουλή. Πολύ σημαντικό στοιχείο αποτελεί ότι μετά από χρόνια οι γενικές συνελεύσεις δεν παρέμειναν στα όρια του ΕΚΠΑ και του ΕΜΠ αλλά μαζικές γενικές συνελεύσεις με αγωνιστική απόφαση διεξήχθησαν και στην Πάντειο, την ΑΣΟΕΕ και το ΠΑΔΑ, ενώ συνέλευση χωρίς αγωνιστική απόφαση έκανε και το Πανεπιστήμιο Πειραιά.
Η κινητοποίηση των φοιτητών κινείται γύρω τόσο από τις εξαγγελίες του υπουργείου και τους νόμους που έχει ήδη ψηφίσει ( άσυλο, όριο φοίτησης και διαγραφές, πτυχία κολεγίων, συμβούλια ιδρύματος με εκπροσώπους της αγοράς), όσο και από ζητήματα που αφορούν πάγια τα τελευταία χρόνια (ειδικά τα χρόνια των μνημονίων) όπως η υποχρηματοδότηση και η μέριμνα. Ο τρόπος με τον οποίο το κόστος φοίτησης μετακυλύεται στις πλάτες των φοιτητών και των οικογενειών τους, αλλά και τα πολλά φίλτρα που μπαίνουν ήδη από το σχολείο διαμορφώνουν μια πολύ δύσκολη κατάσταση για τα πιο φτωχά παιδιά και τη δυνατότητά τους να σπουδάσουν. Η νεολαία που τα τελευταία χρόνια βλέπει το μέλλον της όλο και πιο μαύρο, αντιλαμβάνεται ότι με το βάθεμα αυτών των αναδιαρθρώσεων (το δρόμο για τις οποίες έστρωσε ο ΣΥΡΙΖΑ) σχηματίζεται ένα ακόμα πιο ζοφερό τοπίο.
Παρά το γεγονός ότι όλα ξεκίνησαν από φαινομενικά συγκεκριμένα ζητήματα, όσο περνάει ο καιρός εμφανίζεται μια πιο συνολική διάθεση να εκφραστεί η αγανάκτηση και η οργή για τον τρόπο που η νεολαία συνολικά σπουδάζει, εργάζεται και ζει. Φοιτητές των πιο μικρών ετών μπαίνουν δυναμικά στον αγώνα και μάλιστα οι διαδικασίες των οργανωμένων δομών του φοιτητικού κινήματος συνεχώς μαζικοποιούνται. Διαφαίνεται ότι τα ρεύματα αμφισβήτησης που υπήρχαν τα τελευταία χρόνια στους κόλπους της νεολαίας και εμφανίζονταν σε διάφορες στιγμές και με κατακερματισμένο τρόπο στο κίνημα μαζικοποιούνται και βγαίνουν πιο δυναμικά στο προσκήνιο μέσα στις γενικές συνελεύσεις. Το ερώτημα τα τελευταία χρόνια τίθεται στη νεολαία και το στοίχημα είναι αν αυτή θα απαντήσει με οργανωμένο τρόπο μέσα από το μαζικό κίνημα.
Βέβαια, αυτήν είναι η μία πλευρά του νομίσματος και θα μπορούσε κανείς να πει η πιο αισιόδοξη. Παρόλα αυτά, ο πολύ αρνητικός συσχετισμός και το there is no alternative που εμπέδωσε σε πλατιά ακροατήρια του λαού και της νεολαίας η πενταετία ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και όλη η περίοδος που σφραγίζεται από τα πολύ αρνητικά αποτελέσματα των εκλογών της 7ης Ιουλίου καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τη συνείδηση της νεολαίας. Αυτό, όμως, σε καμία περίπτωση δε σημαίνει μια συναίνεση ή αποδοχή της πολιτικής της ΝΔ. Αυτό το πλαίσιο αποτυπώνεται και στις διαδικασίες του μαζικού φοιτητικού κινήματος, όπου εμφανίζονται ρεύματα που αντιδρούν στην αγωνιστική ανάταση των συλλόγων. Εδώ είναι σημαντικό να γίνει μια διάκριση, είναι διαφορετικός ο κόσμος που ενεργά και συνειδητά στοιχίζεται με την πολιτική της κυβέρνησης και της ΕΕ και με διαφορετικά χαρακτηριστικά προσεγγίζει αυτήν την κουβέντα ένας κόσμος, που ελλείψει κάθε συλλογική αναπαράστασης νίκης ή λόγω της συστημικής προπαγάνδας, συμφωνεί μεν με την ανάγκη μη εφαρμογής των εν λόγο νομοσχεδίων αλλά ταλαντεύεται για τη μορφή που μπορεί να πάρει αυτός ο αγώνας μέσω τω καταλήψεων. Είναι σημαντικό το πιο πρωτοπόρο κομμάτι του μαχόμενου φοιτητικού κινήματος να επιδράσει σε αυτόν τον κόσμο και μπορέσει έτσι να απελευθερώσει περισσότερες δυνάμεις.
Αυτό που μπορεί να ειπωθεί με σιγουριά σαν πρώτο συμπέρασμα είναι πως η φετινή χρονιά είναι σχετικά ανορθόγραφη σε σχέση με τα τελευταία χρόνια και την κατάσταση στο φοιτητικό κίνημα. Η όλο και πιο μαζική συμμετοχή των μικρών ετών στις συνελεύσεις και μάλιστα με αγωνιστική διάθεση, η όλο και πιο πλατιά έκφραση αγωνιστικότητας από κομμάτια της νεολαίας μέσω των φοιτητικών συλλόγων αλλά και η ανοδική εμφάνιση ενός πολιτικού και κοινωνικού ρεύματος αμφισβήτησης είναι θετικά σημάδια στην προσπάθεια αντεπίθεσης και ανασυγκρότησης του φοιτητικού και ευρύτερα. Καταδεικνύουν πέρα από μια ανώτερη ποσότητα και μια νέα ποιότητα στη νέα εμφάνιση του φοιτητικού κινήματος.
Παρόλα αυτά, στη νέα φάση της επίθεσης που διεξάγεται στην παιδεία προκειμένου το νεολαιίστικο και το φοιτητικό κίνημα να είναι νικηφόρα μένουν ακόμα δύο μεγάλα ζητούμενα. Το ένα είναι η πανελλαδική διάχυση με ανώτερους όρους της αγωνιστικής διάθεσης. Πρέπει κάθε σύλλογος σε Θεσσαλονίκη, Πάτρα και επαρχία να συνεδριάσει και να συμμετάσχει ενεργά στην πανελλαδική κινητοποίηση που καλούν στην Αθήνα οι φοιτητικοί σύλλογοι, να ακολουθήσει και να συνδράμει στον αγωνιστικό σχεδιασμό. Το δεύτερο είναι η ανάγκη κοινού αγωνιστικού σχεδιασμού και αιτημάτων με τα υπόλοιπα κομμάτια της εκπαίδευσης, καθώς η επίθεση είναι ενιαία και μόνο με όσο το δυνατόν ανώτερη συγκέντρωση δυνάμεων μπορεί να ανατραπεί. Υπό αυτήν την έννοια η 4η Νοέμβρη μπορεί να γίνει μέρα αγώνα για όλα τα κομμάτια της παιδείας από τους μαθητές και τους φοιτητές, μέχρι τους αναπληρωτές και τους δασκάλους και καθηγητές, με πανεκπαιδευτικές πορείες σε κάθε πόλη. Είναι στιγμή για οικοδόμηση πανελλαδικού ρεύματος αγώνα στην εκπαίδευση.
Τέλος, οι εξελίξεις στο φοιτητικό κίνημα μπορούν και πρέπει να μας αφήνουν με μια συγκρατημένη αισιοδοξία. Σε όλη τη σύγχρονη ιστορία το φοιτητικό κίνημα έχει δείξει ότι μπορεί να είναι πυροδότης ευρύτερων εξελίξεων, μπορεί να κάνει την αρχή στη συνολική αντιπαράθεση της νεολαίας και των εργαζόμενων με την αντιλαϊκή κυβέρνηση της ΝΔ, με την ΕΕ και με όλους τους μηχανισμούς του κεφαλαίου που μας καταδικάζουν στο σκοταδισμό και τον εργασιακό μεσαίωνα. Λόγω του πανκοινωνικού χαρακτήρα του εκπαιδευτικού ζητήματος αλλά και της μεγάλης μαζικότητας των πανεπιστημίων μπορεί το φοιτητικό κίνημα να αποτελέσει πυρήνα στην ανασυγκρότηση του νεολαιίστικου κινήματος. Το θέμα είναι αν μετά από τα τελευταία χρόνια τέλματος ο γίγαντας θα ξυπνήσει πιο δυνατός από όσο μπορεί να τον θυμούνται και να τον φοβούνται οι καλοθελητές!
