της Σταυρούλας Δομούζη
Φέτος συμπληρώνεται η τετραετής θητεία της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Ο ΣΥΡΙΖΑ, είτε μόνος είτε συγκυβερνώντας με τους ακροδεξιούς ΑΝΕΛ, βρίσκεται στην εξουσία τα μισά, σχεδόν, από τα 9 συνολικά χρόνια των μνημονίων. Μάλιστα, ως κυβέρνηση όχι μόνο δεν έσκισε τα μνημόνια, αλλά ψήφισε κι ένα 3ο μαζί με τη ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ και το ΠΟΤΑΜΙ τον Αύγουστο του 2015, έναν περίπου μήνα μετά τη μετατροπή του «ΟΧΙ» του δημοψηφίσματος σε «ΝΑΙ». Κι από κει που θα διέγραφε μεγάλο μέρος του χρέους, σήμερα σπεύδει να προπληρώσει τα τοκογλυφικά δάνεια του ΔΝΤ πανηγυρίζοντας με τα νταούλια που βαράει η Λαγκάρντ…
Πόσοι διορισμοί εκπαιδευτικών έχουν γίνει λοιπόν από το Καστελλόριζο του Παπανδρέου ως την Ιθάκη του Τσίπρα; Η απάντηση είναι κανένας! Μηδέν! Η τωρινή κυβέρνηση, όπως και οι συγκυβερνήσεις ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, δεν έχει κάνει με δική της πρωτοβουλία ούτε έναν διορισμό στην εκπαίδευση! Οι υπουργοί Παιδείας πάνε κι έρχονται, δεκάδες χιλιάδες διορισμοί φιγουράρουν στους πάγκους της κυβέρνησης κατά περιόδους, τα βάθη τριετίας έγιναν πια τετραετία, όμως η πραγματικότητα είναι μία: ο ΣΥΡΙΖΑ που προεκλογικά διακήρυσσε την κατάργηση της «”εργασιακής εφεδρείας” και των ευέλικτων μορφών εργασίας στην εκπαίδευση και το άνοιγμα των διορισμών νέων εκπαιδευτικών»[i] κλείνει την τετραετία του στην κυβέρνηση με αριθμό ρεκόρ στις προσλήψεις αναπληρωτών για το έτος 2018-19! Φυσικά, το πρόβλημα δεν είναι ότι φέτος δούλεψαν περισσότεροι εκπαιδευτικοί, αλλά η πολιτική επιλογή να καλύπτονται οι πάγιες και διαρκείς ανάγκες των σχολείων με συμβασιούχους που απολύονται κάθε χρόνο χωρίς να ξέρουν πότε, πού και, κυρίως, αν θα ξαναδουλέψουν, που εργάζονται χωρίς τα επαγγελματικά και εργασιακά δικαιώματα των μονίμων (βλ. άδειες κύησης, ανατροφής, αναρρωτικές κ.λπ.) Και σαν να μην έφτανε αυτό, το Υπουργείο Παιδείας και το Τμήμα Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ καμαρώνουν κι από πάνω για τη γιγάντωση της ελαστικής εργασίας[ii] δηλώνοντας ενερυθρίαστα πως «διευρύνθηκε ο αριθμός των αναπληρωτών εκπαιδευτικών που προσλήφθηκαν το σχολικό έτος 2014-15 από 16.000 σε 30.000 το 2018-19»[iii]! Να σε κάψω Γιάννη μου, να σ’ αλείψω λάδι…
Επειδή ακριβώς η κυβέρνηση δεν έκανε ποτέ τούς χιλιάδες μόνιμους διορισμούς που εξήγγειλε προεκλογικά και μετεκλογικά, παρουσιάζει ως «σπάσιμο» της αδιοριστίας[iv] και τρανό κατόρθωμα τους διορισμούς όσων ήταν διοριστέοι από τον τελευταίο διαγωνισμό του ΑΣΕΠ, τους διορισμούς μέσω δικαστικών αποφάσεων και την επαναπρόσληψη των διαθέσιμων εκπαιδευτικών. Βαφτίζοντας το κρέας ψάρι μετράει στους διορισμούς τις επαναπροσλήψεις ήδη διορισμένων εκπαιδευτικών που απολύθηκαν από τη ΝΔ, καθώς και τη συμμόρφωσή της με δικαστικές αποφάσεις που στρέφονταν κατά της παράλειψης διορισμού, δηλαδή εναντίον της! Τα παραπάνω, όπως και η εκτόξευση της ελαστικής εργασίας, προβάλλονται ως «εμβληματικές δράσεις» στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Παιδείας στην κατηγορία «εργασιακά». Με την απαραίτητη επικοινωνιακή λαθροχειρία διαβάζουμε τη λακωνική φράση «Διορισμοί εκπαιδευτικών του διαγωνισμού του ΑΣΕΠ του 2008[v]» χωρίς να διευκρινίζεται πως αυτοί αφορούν μόνο τους ήδη διοριστέους και όσους έχουν προσφύγει δικαστικά, δηλαδή όχι όλους . Έλα όμως που έχουμε τριπλές κάλπες τον Μάιο, κοντοζυγώνουν οι εθνικές εκλογές και με αέρα κοπανιστό δεν μαζεύονται τα κουκιά… Γι’ αυτό στο τέλος της κυβερνητικής θητείας υπόσχονται διορισμούς σε βάθος τριετίας και επιδιώκουν να κεφαλαιοποιήσουν πολιτικά τις αποφάσεις των δικαστηρίων, κλείνοντας ταυτόχρονα το μάτι στους χιλιάδες εκπαιδευτικούς για τους οποίους η ελπίδα μονιμοποίησης ήρθε και απήλθε. Έτσι μόνο εξηγείται το γεγονός ότι στον Δήμο Θεσσαλονίκης τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ επέλεξαν να «γιορτάσουν» τους ελάχιστους -συγκριτικά με τις ανάγκες- διορισμούς μέσω δικαστηρίων.
Η έναρξη της προεκλογικής περιόδου του 2019, σε απόλυτη συμμετρία με το 2015, βρίσκει τον ΣΥΡΙΖΑ να ξαναπαίζει το χαρτί των χιλιάδων μαζικών διορισμών στην εκπαίδευση. Στο μεσοδιάστημα τα κυβερνητικά στελέχη έπιασαν το γαϊτανάκι των 10.000 διορισμών του Λοβέρδου και έχουν εξαγγείλει κατά καιρούς: κάλυψη των κενών με μαζικούς διορισμούς για το σχολικό έτος 2015-2016 (Αμανατίδης), 2.500-3.000 διορισμούς εντός του 2015 (Κουράκης, Πιλάλης), 20-25.000 διορισμούς (Κουράκης, Φίλης), χιλιάδες προσλήψεις τον Γενάρη του 2016 (Πανδής), 10.000 διορισμούς για το 2016 (Βερναρδάκης). Ο τελευταίος μάλιστα δήλωσε τον Γενάρη του 2017 ότι εντός του μήνα θα έβγαινε η προκήρυξη μόνιμων διορισμών που φυσικά δεν βγήκε. Οι πιο πρόσφατες εξαγγελίες σ’ αυτό το γαϊτανάκι αφορούν τους 15.000 διορισμούς σε γενική-ειδική σε βάθος τριετίας (Γαβρόγλου). Παράλληλα, τα κυβερνητικά στελέχη έκαναν δηλώσεις για κατάργηση του γραπτού ΑΣΕΠ (Κουράκης, Καλαμαρά), για μη κατάργηση του γραπτού ΑΣΕΠ (Μπαλτάς), για ενίσχυση του ΑΣΕΠ, ώστε να γίνουν υπό τον έλεγχό του οι διορισμοί (Γαβρόγλου). Οι παλινωδίες της κυβέρνησης και τα παζάρια των αριθμών ζαλίζουν και αποπροσανατολίζουν. Η αλήθεια όμως είναι μία: ο «χρηματιστηριακός δείκτης» διορισμών της τετραετίας έκλεισε στις 0 μονάδες. Κι αυτό το παραδέχεται εσχάτως το τμήμα παιδείας της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ όταν δηλώνει ότι επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ δεν έγιναν μαζικοί διορισμοί λόγω των γνωστών μνημονιακών περιορισμών.[vi] Ας μην ψήφιζαν λοιπόν το 3ο μνημόνιο, αφού τους περιορίζει τόσο και ας αφήσουν τα κροκοδείλια δάκρυα.
Είναι επίσης απορίας άξιο τι ακριβώς επεξεργάζονταν εδώ και τέσσερα χρόνια οι επιτροπές και παραεπιτροπές που συγκροτήθηκαν για το σύστημα προσλήψεων, αφού ο νόμος που ψηφίστηκε τελικά, τους παραδόθηκε από το ΠΑΣΟΚ. Σε νομοθετικό επίπεδο το «προσοντολόγιο» ΣΥΡΙΖΑ το συναντάμε για πρώτη φορά με τη μορφή του Ν.2525/97 του Γ. Αρσένη και στη συνέχεια με τον Ν.3848/2010 της Α. Διαμαντοπούλου. Η απόδειξη ότι η κυβέρνηση ήταν εξ αρχής προσανατολισμένη να υιοθετήσει εκδοχές των παραπάνω νόμων[vii] φαίνεται από το γεγονός ότι ήδη από τον Φλεβάρη του 2015, ο τότε αναπληρωτής Υπ. Παιδείας Τ. Κουράκης δήλωνε: «οι εξετάσεις του ΑΣΕΠ στην παιδεία δεν έχουν κανένα νόημα από τη στιγμή που οι άνθρωποι έχουν εξεταστεί.[…]θα θεσπίσουμε ένα νέο σύνολο κριτηρίων που θα συμπεριλαμβάνονται οι επιδόσεις στον ΑΣΕΠ και τα χρόνια προϋπηρεσίας. Θα υπάρξουν επίσης πρόσθετα οικογενειακά και κοινωνικά κριτήρια που δεν υπήρχαν μέχρι πρότινος στην κρίση των εκπαιδευτικών, ενώ θα συμπεριληφθούν και τα ειδικά προσόντα των ξένων γλωσσών, των μεταπτυχιακών και της εκάστοτε εξειδίκευσης που λαμβάνουν οι εκπαιδευτικοί[viii].»
Δεν είναι λοιπόν καθόλου παράδοξο που η κοινοβουλευτική αντιπαράθεση των κομμάτων της «εθνικής μνημονίων» (ΚΙΝΑΛ/ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ) για το προσοντολόγιο εξαντλήθηκε στο αν πρέπει ή όχι να προστεθεί στον νόμο και ο γραπτός διαγωνισμός ΑΣΕΠ. Πώς θα μπορούσαν να κάνουν διαφορετικά, όταν διαγκωνίζονται για το ποιος είναι ο καλύτερος εγγυητής των συμφερόντων της ΕΕ και του ΔΝΤ στην Ελλάδα; Όταν ορκίζονται στις εκθέσεις του ΟΟΣΑ που το 2018 επαινούσαν την κυβέρνηση λέγοντας πως «Η επίλυση του προβλήματος των λιγότερων οργανικών θέσεων ήταν ευφυής (!) και από διοικητική, και από οικονομική άποψη. Η εναλλακτική λύση ήταν η χρήση αναπληρωτών εκπαιδευτικών, με τη συμφωνία και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής…» και παράλληλα τη συμβούλευαν φιλικά λέγοντας ότι η λύση των μόνιμων διορισμών «όχι μόνο είναι ακριβή, αλλά θα επαναφέρει ακαμψίες στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο οι αναπληρωτές βοηθούν πολύ συχνά»[ix].
Κι επειδή δεν είμαστε τώρα για έξοδα και ακριβές λύσεις, δεν έχει γίνει καμία ενέργεια από πλευράς υπουργείου για τους περίφημους 10.500 διορισμούς γενικής αγωγής. Ούτε όμως για την ειδική υπάρχει βεβαιότητα, καθώς γνωρίζουμε ότι οι πίνακες δεν υποχρεώνουν καμιά κυβέρνηση να διορίσει αφού α) αυτοί θα χρησιμοποιηθούν τόσο για την πρόσληψη συμβασιούχων όσο και για μόνιμες προσλήψεις, β) οι 4.500 θέσεις προορίζονται για 50 κλάδους/ειδικότητες εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας-δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης συμπεριλαμβανομένων των θέσεων ΕΒΠ-ΕΕΠ. Δεν είναι απίθανο λοιπόν κάποιοι κλάδοι να δουν από μηδενικές ως ελάχιστες προσλήψεις, γι’ αυτό σκοπίμως στην προκήρυξη του ΑΣΕΠ δε δημοσιοποιείται η κατανομή των θέσεων ανά κλάδο και ειδικότητα και γ) το αν θα γίνουν διορισμοί, όπως ρητά ορίζεται στον νόμο, είναι πάντα υπό αίρεση και εξαρτάται από τη δημοσιονομική κατάσταση (sic) της χώρας, έστω κι αν η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι οι 4.500 έχουν εγγραφεί στον προϋπολογισμό του Υπουργείου. Συνεπώς, δεν είναι σίγουρο ότι θα γίνουν διορισμοί και, όπως φαίνεται, οι προσλήψεις αναπληρωτών γενικής αγωγής θα γίνουν με τους παλιούς πίνακες.
Τότε, γιατί η κυβέρνηση ψήφισε το «προσοντολόγιο» στο τέλος της θητείας της με κίνδυνο να εισπράξει προεκλογικά το πολιτικό κόστος αν δε γίνουν τελικά διορισμοί; Πρώτον, γιατί η κυβέρνηση τον Απρίλη του 2018 δεσμεύτηκε και κατέθεσε για έγκριση στο Eurogroup ένα ενιαίο σύστημα προσλήψεων για το δημόσιο το οποίο θα είναι συμβατό με τους δημοσιονομικούς στόχους (sic) της χώρας. Ήταν υποχρεωμένη, λοιπόν, να διευθετήσει άμεσα και το σύστημα πρόσληψης εκπαιδευτικών. Και δεύτερον, γιατί η βασική πολιτική στόχευση των αστικών επιτελείων είναι η ολοκληρωτική αποσύνδεση του πτυχίου από τα επαγγελματικά δικαιώματα. Το πτυχίο αποσυνδέεται πλέον, όχι μόνο από τον διορισμό (όπως πριν 20 χρόνια με τον γραπτό ΑΣΕΠ), αλλά συνολικά από το δικαίωμα στην εργασία.[x] Συγχρόνως, «με το προσοντολόγιο η κυβέρνηση δεν υποτάσσεται μόνο ανισόμετρα διαμέσου διαπραγματεύσεων στις επιταγές των υπερεθνικών οργανισμών και των μνημονιακών της δεσμεύσεων, αλλά πολύ επιθετικά κάνει ένα βήμα παραπέρα στην προώθηση ενός δημόσιου σχολείου και πανεπιστημίου με ριζικά διαφορετικό εργασιακό, παιδαγωγικό και πολιτικό DNA» [xi].
Έχοντας διασφαλίσει τη σιωπηρή συναίνεση των ΝΔ-ΚΙΝΑΛ η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είναι αντιμέτωπη μόνο με έναν αστάθμητο παράγοντα: το εκπαιδευτικό κίνημα. Αυτό που κρατά ακόμα ζωντανό το αίτημα για μορφωτικά και εργασιακά δικαιώματα για όλους και το απέδειξε με τον 10ήμερο αγώνα του Γενάρη, με τις χιλιάδες των διαδηλωτών, τις μαζικές και μαχητικές απεργίες, την κατάληψη της Πρυτανείας. Μόνο φόβο δείχνει η επιλογή της κυβέρνησης να ψηφίζει άρον-άρον τα νομοσχέδιά της για την Παιδεία σε περιόδους διακοπών με κλειστά σχολεία και πανεπιστήμια (προσοντολόγιο, Νέο Λύκειο, συγχωνεύσεις ΑΕΙ-ΤΕΙ). Μένει να φανεί αν αυτή ή επόμενη κυβέρνηση θα μπορέσει να εφαρμόσει τελικά το «προσοντολόγιο» της επισφάλειας, των απολύσεων και της ανακύκλωσης στην ανεργία. Ο λογαριασμός από την πλευρά των εκπαιδευτικών είναι ακόμα ανοιχτός.
Παραπομπές
[i] https://www.syriza.gr/theseis/pros_diavoulefsi_paideia.pdf
[ii]Μ. Τζούφη: Για πρώτη φορά στα σχολεία μεγαλύτερος αριθμός αναπληρωτών http://www.avgi.gr/article/10839/9785894
[iii]https://www.syriza.gr/article/id/78411/To-Tmhma-Paideias-toy-SYRIZA-gia-toys-mazikoys-diorismoys-sth-dhmosia-ekpaideysh.html
[iv] Τουλγαρίδης, Κ., Τους διορισμούς τους φέρνει ο Άγιος Βασίλης! Τι πραγματικά εξήγγειλε ο Υπ. Παιδείας; https://selidodeiktis.edu.gr/2017/02/13/%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%82-%CE%B4%CE%B9%CE%BF%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%8D%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%82-%CF%86%CE%AD%CF%81%CE%BD%CE%B5%CE%B9-%CE%BF-%CE%B1%CE%B3-%CE%B2%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%BB/
[v]https://actions.minedu.gov.gr/action/work
[vi] Το Τμήμα Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ για τους μαζικούς διορισμούς στη δημόσια εκπαίδευση https://www.syriza.gr/article/id/78411/To-Tmhma-Paideias-toy-SYRIZA-gia-toys-mazikoys-diorismoys-sth-dhmosia-ekpaideysh.html
[vii] Να σημειωθεί ότι το «προσοντολόγιο» αποτελεί συμμόρφωση της εκπαίδευσης με τον νέο νόμο του Υπουργείου Διοικητικής Ανασυγκρότησης που ορίζει ότι όλες οι προσλήψεις- τακτικού και εποχικού προσωπικού- γίνονται απαρέγκλιτα από το ΑΣΕΠ με βάση τον νόμο 2190/1994. Πρόκειται για τον νόμο Πεπονή του ΠΑΣΟΚ που μάλιστα τον εφαρμόζει καθολικά στο δημόσιο η Μ.Ξενογιαννακοπούλου, μια πρώην υπουργός του ΠΑΣΟΚ και νυν υπουργός του ΣΥΡΙΖΑ. Ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από τον ΣΥΡΙΖΑ, το φάντασμα του ΠΑΣΟΚ…
[viii] http://www.topontiki.gr/article/98171/koyrakis-katargoyme-ton-asep-stin-paideia
[ix]Έκθεση ΟΟΣΑ για την ελληνική εκπαίδευση 2018: Προς ένα «Λαμπρό Μέλλον» ή προς ακόμα πιο αντιεκπαιδευτικές αναδιαρθρώσεις; https://selidodeiktis.edu.gr/2018/04/21/%CE%AD%CE%BA%CE%B8%CE%B5%CF%83%CE%B7-%CE%BF%CE%BF%CF%83%CE%B1-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B5%CE%BA%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CF%85/
[x] Το πτυχίο γίνεται πια απλά το κριτήριο επιλεξιμότητας (για να θυμηθούμε τη φρασεολογία των προκηρύξεων του ΑΣΕΠ) που θα πρέπει να καταθέσει ο άνεργος στον ατομικό φάκελο προσόντων. Από κει και πέρα, θα υπάρχει ένα σύστημα συλλογής πόντων με κριτήρια που θα αλλάζουν κάθε φορά από τον εκάστοτε υπουργό, ώστε τελικά ο άνεργος να βλέπει τον εαυτό του, όχι σε μια θέση εργασίας, αλλά σε έναν διαρκώς μεταβαλλόμενο αξιολογικό πίνακα κατάταξης.
[xi] Καλημερίδης, Γ., Για το προσοντολόγιο του Υπουργείου Παιδείας https://selidodeiktis.edu.gr/2019/01/06/%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%BF-%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%BF%CE%BB%CF%8C%CE%B3%CE%B9%CE%BF-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%85%CF%80%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%B3%CE%B5%CE%AF%CE%BF%CF%85-%CF%80/
