Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 20/2, στο βιβλιοπωλείο ΚΨΜ, στην Αθήνα, σε συνδιοργάνωση του περιοδικού Σελιδοδείκτης και των εκδόσεων Ακυβέρνητες Πολιτείες, η εκδήλωση «Μιλώντας στα παιδιά για την ξενοφοβία», με αφορμή το παιδικό βιβλίο της Χρύσας Καραμήτρου «Σαν Αλ Σουρ και Κοκτώ» με εικονογράφηση της Κατερίνας Χαδουλού.
Τη συζήτηση συντόνισε η εκπαιδευτικός και μέλος της συντακτικής επιτροπής του Σελιδιδείκτη, Μάγια Σταυροπούλου, η οποία πήρε πρώτη τον λόγο. Παρουσίασε συνοπτικά την εξέλιξη της πλοκής του βιβλίου, αναφέρθηκε στα λογοτεχνικά χαρακτηριστικά του κειμένου του, χαρακτηρίζοντάς το ως λογοτεχνική αλληγορία που απευθύνεται πρωτίστως σε παιδιά και ως τέτοια, «απαντά» στην ξενοφοβία, τον ρατσισμό και την κάθε μορφή αντίδρασης στη διαφορετικότητα και απόρριψής της. Επεσήμανε ότι, ταυτόχρονα, αναδεικνύει με ευαισθησία και έμπνευση, τη σχέση του Εαυτού μας με τον Άλλο ως δυναμικά, αλληλοεξαρτώμενα και αλληλοεπιδρώντα στοιχεία που το αποτέλεσμα της δυναμικής τους και της διαλεκτικής τους σχέσης λειτουργεί καταλυτικά στην κατεύθυνση της δημιουργίας μιας χειραφετημένης -για τον Άνθρωπο- κοινωνίας, συνεκτιμώντας ως απαραίτητες πτυχές σε αυτό το ζητούμενο την ενσυναίσθηση, την αλληλεγγύη και την υπεράσπιση του δίκαιου.
Υπογράμμισε, στη συνέχεια, ότι το κείμενο ενεργοποιώντας γεγονότα, καταστάσεις, φαινόμενα και ιδέες της σύγχρονης κοινωνίας των ανθρώπων, μέσα στο πλαίσιο μιας φανταστικής ιστορίας, αποτελεί το καθρέφτισμα μιας κοινωνίας σε κρίση, όπως είναι η δική μας κοινωνία, όπου το κάθε μέλος της περιχαρακώνεται στον μικρόκοσμό του, αντιμετωπίζοντας τον διαφορετικό και τον κοινωνικά αδύναμο ως υπαίτιο των δικών του προβλημάτων. Σε αυτή την κατεύθυνση κινείται και η απόπειρα ανάδειξης μέσω της ιστορίας αυτής των σκληρών και επικίνδυνων πτυχών της ανθρώπινης κατάστασης, που αγγίζουν τα όρια του εκφασισμού της με κάθε μορφή. Τοποθετώντας τα μέλη της κοινότητας αντιμέτωπα με τον εαυτό τους και τα δικά τους αδιέξοδα και τονίζοντας τις αποξενωμένες κοινωνικές τους σχέσεις, καταφέρνει να επαναπροσδιορίσει τις αντιλήψεις τους και τη στάση τους τόσο απέναντι στον Άλλο όσο απέναντι στον καθένα και την καθεμιά ξεχωριστά μέσα στην ίδια την κοινότητα στην κατεύθυνση της ανάπτυξης της κοινωνικής και της συλλογικής συνείδησης.
Επίσης, η ομιλήτρια αναφέρθηκε στη χειραφετητική δυναμική της ιστορίας αυτής, στο πλαίσιο των στοχεύσεων μιας απελευθερωτικής και κριτικής εκπαίδευσης που υπηρετεί το όραμα μιας χειραφετημένης ανθρώπινης κοινωνίας. Υπογράμμισε, τέλος, ως ιδιαίτερα αξιόλογο το γεγονός ότι η ιστορία αυτή ξεκίνησε από τα παιδιά ως βιωματική και ταυτόχρονα δημιουργική εμπειρία και επιστρέφει στα παιδιά ως λογοτεχνικό κείμενο για να απολαύσουν τον λογοτεχνικό και αισθητικό του πλούτο, να τα «ταξιδέψει» και να τα βοηθήσει να συλλογιστούν αλλά και να προσφέρει σε αυτά ακόμη ευρύτερους ορίζοντες σκέψης και ελπιδοφόρας οπτικής για το σήμερα και το αύριο μιας χειραφετημένης και αλληλέγγυας κοινωνίας. Συνοδευόμενο και από προτάσεις δημιουργικής αξιοποίησής του από εκπαιδευτικούς, επιστρέφει στο σχολείο επιχειρώντας να λειτουργήσει και ως αφορμή ενίσχυσης θετικών στάσεων αλλά και άρσης στερεοτύπων και προκαταλήψεων απέναντι στους πρόσφυγες, τους ξένους και γενικότερα απέναντι στον διαφορετικό Άλλο, δίνοντας επιπλέον τη δυνατότητα να καλλιεργηθούν οι αξίες της ενσυναίσθησης και της αλληλλεγγύης, του συλλογικού αγώνα και της υπεράσπισης του δίκαιου.
Στη συνέχεια ο Βασίλης Αλεξίου, αναπληρωτής καθηγητής Θεωρίας Λογοτεχνίας του ΠΤΔΕ του ΑΠΘ κατέθεσε τρεις ενδιαφέρουσες και σημαντικές παρατηρήσεις. Αναφερόμενος στην εικόνα του αναγνώστη που το κείμενο εν δυνάμει εμπεριέχει και στον οποίο απευθύνεται, τη χαρακτήρισε ως μη εξιδανικευμένη, εκτιμώντας ότι αυτή δεν αφορά ρετουσαρισμένες από τους ρόλους των κοινωνικών αντιθέσεων και αδιάβροχες από την ιστορία φιγούρες παιδιών, σε αντίθεση με την πλειονότητα των εκδιδόμενων κειμένων που εντάσσονται στην παιδική λογοτεχνία, ενόσω οι ήρωές του ξεφεύγουν από το να αποτελούν μινιατούρες ενηλίκων με μεταμφιεσμένη σε παιδική, μεγαλίστικη γλώσσα.
Παράλληλα υπογράμμισε την οριζόντια σχέση μεταξύ κειμένου και αναγνώστη καθώς το κείμενο, άρα και η συγγραφέας, προσφέρουν στον αναγνώστη αυτό που διαθέτουν χωρίς διδακτισμό, αφήνοντάς τον ελεύθερο να αποκομίσει αυτό που ο ίδιος επιλέγει, να το υιοθετήσει ή να το απορρίψει. Στη συνέχεια, τόνισε την ιδιαίτερη αξία του να «μιλάμε μαζί με το βιβλίο», το πριν και το μετά δηλαδή του κειμενικού γεγονότος, τη διαδικασία της παραγωγής του και την περαιτέρω διεργασία ώστε η ανάγνωση να μην λειτουργεί μόνο ως «καταναλωτική» διαδικασία αλλά και μετά το πέρας της, ως δημιουργική ενέργεια παραγωγής, εντάσσοντας στο πλαίσιο αυτό το γεγονός ότι το βιβλίο γράφτηκε με τη συμβολή των παιδιών και ότι προσφέρεται επιπλέον ως έναυσμα για περαιτέρω δημιουργική αξιοποίησή του.
Συνοψίζοντας, κατέθεσε τον προβληματισμό του αναφορικά με το καθήκον της παιδικής λογοτεχνίας να λέει την αλήθεια στα παιδιά, εξοπλίζοντάς τα με αντισώματα -δύναμη, γνώση και μαχόμενη αγάπη- ώστε να μπορούν να αντιστέκονται στον -από ποικίλες πλευρές- ασκούμενο ιδεολογικό «γενιτσαρισμό» και λαμβάνοντας υπόψη τις δυσκολίες που το γράψιμο της αλήθειας για τα παιδιά ενέχει.
Τέλος, τον λόγο πήρε η συγγραφέας, που αναφέρθηκε στον τρόπο με τον οποίο εμπνεύστηκε αυτή την ιστορία αλλά και τους βαθύτερους παιδαγωγικούς σκοπούς που θέλησε να υπηρετήσει με το βιβλίο της. Επιδίωξε με αυτή την ιστορία να οργανώσει το βίωμα των μαθητών και των μαθητριών της, δίνοντας νόημα στη δική τους εμπειρία με έναν λογοτεχνικό, συμβολικό τρόπο. Το βιβλίο καλλιεργεί αρετές, όπως η φιλία, η αλληλεγγύη, η συλλογικότητα, το ενδιαφέρον για τα κοινά, το θάρρος της γνώμης, η αγάπη για το περιβάλλον και πολλά άλλα. Τέλος, σημείωσε ότι η ιστορία αυτή καταθέτει και υποβάλλει στα παιδιά την άποψη ότι μπορούν και έχουν το δικαίωμα να ονειρεύονται και να αγωνίζονται για μια κοινωνία των ανθρώπων, που μιμούμενη τη χωρίς σύνορα ποικιλομορφία της φύσης, θα διαφυλάττει ως πολύτιμο θησαυρό τη δική της ομορφιά και πολιτισμική ποικιλομορφία.
Την εκδήλωση παρακολούθησαν εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, με πολλά χρόνια υπηρεσίας στη μάχιμη εκπαίδευση, αλλά και αρκετοί νεότεροι. Μετά τις εισηγήσεις ακολούθησε πλούσια συζήτηση.
