της Σοφίας Χατζοπούλου,
Το προηγούμενο καλοκαίρι η Σουηδία βίωσε έναν άνευ προηγουμένου καύσωνα με θερμοκρασίες που άγγιξαν τους 33 βαθμούς Κελσίου, προκαλώντας τεράστιες δασικές πυρκαγιές.
Ανάλογες εικόνες είδαμε στην Καλιφόρνια και στην Αυστραλία, οι οποίες μαστίζονται από τις ιδιαίτερα υψηλές θερμοκρασίες και την ξηρασία που επίσης οδηγούν σε θανατηφόρες φωτιές στα δάση. Πρόσφατα οι κεντροδυτικές περιοχές των ΗΠΑ βίωσαν πολικές θερμοκρασίες των -50 βαθμών Κελσίου, και ο κατάλογος των ακραίων καιρικών φαινομένων συνεχίζεται, καθώς η υπερθέρμανση του πλανήτη έχει αποσταθεροποιήσει το κλίμα παγκοσμίως.
Οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου εδώ και χρόνια. Σύνοδοι κορυφής, πρωτόκολλα και συμφωνίες έχουν περάσει, μέτρα “πράσινης ανάπτυξης” έχουν εφαρμοστεί, αλλά το πρόβλημα παραμένει και οξύνεται καθημερινά. Η περιβαλλοντική εκπαίδευση είναι πια κανόνας στα σχολεία, όπου τα παιδιά μαθαίνουν “να κλείνουν τα φώτα και τη βρύση όταν δεν τα χρησιμοποιούν”, ή να “περπατούν και να κάνουν ποδήλατο αντί να χρησιμοποιούν το αμάξι για τις μετακινήσεις τους” και γενικά να έχουν οικολογική συνείδηση.
Όμως όσο ο χρόνος περνά ανελέητα και το πρόβλημα μεγαλώνει οι μαθητές αναρωτιούνται δια στόματος της 16χρονης Greta Thunberg από τη Σουηδία “γιατί να σπουδάζω για ένα μέλλον που σύντομα δεν θα υπάρχει πια, όταν κανείς δεν κάνει απολύτως τίποτα για να σώσει αυτό το μέλλον;” Και όπως προσθέτει η ακτιβίστρια μαθήτρια “έχουν περάσει 30 χρόνια εμψυχωτικών λόγων και θετικής σκέψης αλλά όπως φαίνεται δεν λειτουργούν….γιατί αυτό που χρειαζόμαστε περισσότερο από την ελπίδα, είναι η δράση!”
Αυτό ακριβώς ενστερνίζονται κι οι μαθητές σε Ευρώπη, Αυστραλία και Αμερική όταν εγκαταλείπουν κατά χιλιάδες τις σχολικές τάξεις, για να βγουν στους δρόμους και να διαδηλώσουν για την κλιματική αλλαγή, ενάντια σ’ αυτούς “που κλέβουν το μέλλον τους”, ενάντια στο “σύστημα” που διαιωνίζει το πρόβλημα. Και δεν είναι μόνοι τους. Μαζί τους κατεβαίνουν κι οι γονείς, κι οι παππούδες τους, και οι δάσκαλοί τους που στέκονται στο πλευρό τους, καθώς θεωρούν θετικό ότι οι μαθητές παίρνουν πολιτικές πρωτοβουλίες για κάτι τόσο σημαντικό.
Η Greta ξεκίνησε πριν 6 μήνες με διαμαρτυρία έξω από το Σουηδικό κοινοβούλιο κάθε Παρασκευή, και με τις ομιλίες της στο διαδίκτυο, αλλά και σε συνέδρια όπως στη Παγκόσμια Οικονομική Συνδιάσκεψη στο Νταβός της Ελβετίας και στην τελευταία Διάσκεψη για το Κλίμα στο Κατοβίτσε της Πολωνίας, έδωσε το έναυσμα για τις ‘Παρασκευές για το Kλίμα” στις πόλεις της Γερμανίας, ή τις “Πέμπτες” στο Βέλγιο, ή τη διαδήλωση “ the Big School Walk Out for Climate Action” στην Αυστραλία, η οποία πραγματοποιήθηκε παρά τις νουθεσίες του Πρωθυπουργού της χώρας για σχολεία που θα χαρακτηρίζονται από “περισσότερη μάθηση και λιγότερο ακτιβισμό”
Οι μαθητές όμως αποδεικνύουν σε όλους ότι έχουν τη γνώση και το θάρρος να πάρουν το μέλλον τους στα χέρια τους. Οι αριθμοί αποστομωτικοί: Στην Ελβετία οι διαδηλώσεις που ξεκίνησαν τον περασμένο Δεκέμβριο με 1.000 μαθητές να διαδηλώνουν στη Βέρνη και μερικές εκατοντάδες σε άλλες πόλεις, γιγαντώθηκαν στις 18 Γενάρη με πάνω από 12.000 μαθητές να συμμετέχουν στις κινητοποιήσεις (8.000 στη Λωζάνη, 4.000 στη Γενεύη κλπ).
Στη Γερμανία κάθε Παρασκευή οι μαθητές οργανώνονται μέσω κινητών και μέσων κοινωνικής δικτύωσης και κατεβαίνουν σε ογκώδεις διαδηλώσεις, δεκάδες χιλιάδες μαθητές σε περισσότερες από 50 πόλεις! Στο Βέλγιο οι μαθητές που ξεκίνησαν να διαδηλώνουν ενάντια στην κλιματική αλλαγή στις 10 Γενάρη ήταν μερικές εκατοντάδες, αλλά λίγες βδομάδες αργότερα στις 27 Γενάρη, ο αριθμός μαθητών που έκανε αποχή για να συμμετέχει στις διαδηλώσεις έφτασε τους 70.000!
Οι μαθητές έρχονται αντιμέτωποι με τη ψυχρότητα και τους χειρισμούς του συστήματος που διαιωνίζει το περιβαλλοντικό πρόβλημα κι όχι μόνο..
Αρνητές της κλιματικής αλλαγής κατηγορούν την Greta ότι είναι κατευθυνόμενη κι ότι “την πληρώνουν για να λέει αυτά που λέει”. Η Σουηδή μαθήτρια έχει γίνει πολλάκις δέκτης εκφράσεων μίσους και κοροϊδίας λόγω της δράσης της, του νεαρού της ηλικίας της, αλλά και λόγω της δημοσιοποίησης του γεγονότος ότι έχει Asperger. Θεωρίες συνωμοσίας διαδίδονται ακόμη και από την ίδια την υπουργό περιβάλλοντος του Βελγίου, η οποία ισχυρίζεται ότι οι διαμαρτυρίες των μαθητών δεν αποτελούν πράξεις αλληλεγγύης αλλά είναι “στημένες” και αυτή “ξέρει ποιος κρύβεται πίσω από όλα αυτά!”
Αλλά η Greta δεν πτοείται, ούτε και οι μαθητές στο Βέλγιο, ακόμη και μετά από τη συνάντηση τους με τον πρωθυπουργό της χώρας, στον οποίο έθεσαν τα αιτήματά τους και έλαβαν ως απάντηση, ότι “τίποτα δεν προσφέρεται δωρεάν, κάποιος πρέπει να πληρώσει τον λογαριασμό”, κατηγορώντας το κίνημα των “Κίτρινων Γιλέκων” στη Γαλλία για την εναντίωσή του στην αύξηση του φόρου στα καύσιμα!
Είναι σαφές ότι οι πολιτικοί επιχειρούν να προωθήσουν τα σχέδια τους προάγοντας για άλλη μια φορά τον κοινωνικό αυτοματισμό και τη διάσπαση των κινημάτων που απειλούν το πολιτικο-οικονομικό σύστημα.
Παρόλα αυτά, οι μαθητές γνωρίζουν ότι το περιβαλλοντικό ζήτημα είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το πολιτικο-οικονομικό σύστημα, όταν φωνάζουν το σύνθημα “Το κλίμα μας δεν είναι για τις μπίζνες τους”. Γνωρίζουν ότι οικονομικά τρικ, όπως ο περιβαλλοντικός φόρος δεν έχουν κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα, εκτός από την περαιτέρω εξαθλίωση των φτωχών στρωμάτων, όταν αυτός ο φόρος εσωτερικεύεται και χρησιμοποιείται από το σύστημα κερδοφορίας, που ακούει πια στο όνομα “πράσινος καπιταλισμός”, και το οποίο χρησιμοποιεί το πρόσχημα της περιβαλλοντικής προστασίας για να αυξήσει την εκμετάλλευση και τα κέρδη του σε επίπεδο φυσικών και ανθρώπινων πόρων. Γνωρίζουν ότι η “πράσινη οικονομία” συνεχίζει να κερδοσκοπεί μέσα από την άνιση κατανομή του κόστους και την οργανωμένη παραβίαση της αρχής του “πληρώνει αυτός που μολύνει” και σε τοπικό και σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτό ακριβώς εννοεί και η Greta, όταν αναρωτιέται γιατί η απόφαση της Συμφωνίας του Παρισιού έχει πρακτικά εγκαταλειφθεί, και οι πλούσιες χώρες δεν έχουν ήδη αρχίσει να μειώνουν τις εκπομπές σε ρύπους, έτσι ώστε οι φτωχότερες χώρες να μπορέσουν να δημιουργήσουν τις βασικές υποδομές που τους λείπουν για να εξασφαλίσουν ένα βασικό επίπεδο διαβίωσης για τους κατοίκους τους. Αντί γι αυτό, επιστρατεύονται κι άλλα τρικ “βιώσιμης ανάπτυξης” από τον πλούσιο κόσμο, όπως η επιβολή ανταλλακτικής αξίας στα σκουπίδια και η εξαγωγή τους στις φτωχές χώρες διαιωνίζοντας την εκμετάλλευσή και υποβάθμισή των τελευταίων προς όφελος των “ανεπτυγμένων” χωρών!
Για να ανακόψουμε την πορεία προς την καταστροφή, ολόκληρο αυτό το σχήμα του καπιταλισμού πρέπει να αλλάξει σε όλα τα επίπεδα, από το επίπεδο της παραγωγής μέχρι το επίπεδο της γενικότερης κουλτούρας του ανταγωνισμού, της κερδοσκοπίας, της εκμετάλλευσης και του καταναλωτισμού, γιατί ακριβώς αυτές οι καταπιεστικές δυνάμεις του καπιταλισμού αποτελούν τη γενεσιουργό αιτία των περιβαλλοντικών προβλημάτων.
Αυτό ακριβώς αντηχούν και τα λόγια της Greta στη Διεθνή Διάσκεψη για το Κλίμα του ΟΗΕ τον προηγούμενο Οκτώβριο:
«Ο πολιτισμός μας θυσιάζεται για να μπορεί ένας πολύ μικρός αριθμός ανθρώπων να συνεχίζει να βγάζει τεράστιες ποσότητες χρημάτων»
«Κι αν δεν μπορούν να βρεθούν λύσεις στα πλαίσια του συστήματος, ίσως πρέπει να αλλάξουμε το σύστημα»
«Δεν ήρθαμε εδώ για να παρακαλέσουμε τους ηγέτες του κόσμου να νιαστούν. Μας έχετε αγνοήσει στο παρελθόν και θα μας αγνοήσετε ξανά. Ήρθαμε για να σας πούμε ότι η αλλαγή έρχεται. Είτε σας αρέσει, είτε όχι. Η πραγματική δύναμη ανήκει στους λαούς.»
