του Δημήτρη Γληνού
Το 1938, εξόριστος στη Σαντορίνη από το μεταξικό καθεστώς, ο Δημήτριος Γληνός θα γράψει την Τριλογία του πολέμου, έργο ανολοκλήρωτο, στο οποίο ο Γληνός, λίγο πριν το ξέσπασμα του Β’ παγκόσμιου πολέμου, εκθέτει την ανάλυσή του για το φαινόμενο του πολέμου. Αναδημοσιεύουμε στον Σελιδοδείκτη ένα απόσπασμα από τον πρόλογο του συγκεκριμένου έργου, ο οποίος νομίζουμε 80 χρονιά μετά, στη σημερινή συγκυρία της έξαρσης των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, όξυνσης των αντιθέσεων μεταξύ ελληνικής και τουρκικής αστικής τάξης, αλλά και σοβινιστικού παροξυσμού, αποκτά μια ιδιαίτερη πολιτική σημασία. Σε αντιπαράθεση με τους μύθους της εθνικής ενότητας, ο Γληνός εκτιμούσε ότι η ειρήνη και η αποτροπή του πολέμου μπορούν να επιτευχθούν μόνο από το ενιαίο αντιπολεμικό μέτωπο των εργαζομένων και των υπόλοιπων λαϊκών στρωμάτων και από την παράλληλη όξυνση της αντικαπιταλιστικής πάλης των κυριαρχούμενων κοινωνικών τάξεων. Το σύνθημα «πόλεμος ενάντια στον πόλεμο» διατηρεί και σήμερα την αξία του και μπορεί να εμπνεύσει πολιτικά την πάλη του εκπαιδευτικού και εργατικού κινήματος για ειρήνη και κοινωνική δικαιοσύνη.
Σε μια συγκυρία, όπου τα σύννεφα του πολέμου συγκεντρώνονται στην περιοχή μας, σε μια συγκυρία όπου χιλιάδες παιδιά, συχνά ασυνόδευτα, ζουν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στη χώρα μας, σε μια συγκυρία όπου ο ρατσισμός και ο εγκλεισμός των παιδιών, με βάση τη φυλή και την εθνικότητα, αποτελεί την κυρίαρχη πολιτική σε Ε.Ε. και ΗΠΑ και ο ακραίος εθνικισμός διεισδύει ακόμη και στον κόσμο της εκπαίδευσης, ο επιθετικός αλλά και διεισδυτικός λόγος του Γληνού, ο οποίος δεν συμβιβάζεται με τη μέση συνείδηση, δεν περιγράφει απλώς τις σκοτεινές πραγματικότητες του ύστερου Μεσοπολέμου, αλλά και τη δική μας εποχή. Μας υπογραμμίζει τα δικά μας καθήκοντα και ως εργαζομένων, αλλά και ως εκπαιδευτικών που δεν μπορούν να βολευτούν σε μια πραγματικότητα όπου για χιλιάδες παιδιά, για χιλιάδες εν δυνάμει μαθητές μας, το συρματόπλεγμα, ο εγκλεισμός, οι ομάδες ειδικής φύλαξης, τα κοράκια των ΜΚΟ οργανώσεων που χρηματοδούνται από τους εμπνευστές του πολέμου, ο χωρισμός από την οικογένεια και τους γονείς είναι μια καθημερινή πραγματικότητα. Ο πόλεμος είναι εδώ λοιπόν, είναι δίπλα μας. Ο δάσκαλος Γληνός, σε εγκλεισμό και ο ίδιος, ερημίτης όπως ο ίδιος τόνιζε, συνεχίζει να μας διδάσκει. Πόλεμος ενάντια στον πόλεμο!
Η Σ.Ε. του Σελιδοδείκτη
Υπάρχουν πολλοί, πάρα πολλοί ακόμη στον τόπο μας, που όταν ακούνε την κραυγή του κινδύνου «ο Πόλεμος έρχεται!» παραξενεύονται και χαμογελούν ειρωνικά.
Δεν μιλάμε για εκείνους , που έχουνε συμφέρον να ετοιμάζουνε τον πόλεμο και να μιλάνε αδιάκοπα για την ειρήνη.
Δε μιλάμε για τους καπιταλιστές, τους μεγαλοβιομηχάνους, τους μεγαλοεμπόρους, τους μεγαλοτραπεζίτες και τους αεριτζήδες των προμηθειών, που για αυτούς, σαν αληθινούς καρχαρίες, η ανθρώπινη σάρκα είνε τροφή τους. Δε μιλάμε για τους πολιτικούς, τα πολιτικά κόμματα, τα ανδρείκελα του καπιταλισμού, δε μιλάμε για τους στρατοκράτες και τα στρατιωτικά επιτελεία, ούτε για τους πλερωμένους δημοσιογράφους και τους πνευματικούς λακέδες του καπιταλισμού. Όλοι αυτοί ξέρουνε καλά τη δουλειά τους.
Μιλάμε για τον ανίδεο κόσμο, τους εργάτες, τους αγρότες, τη φτωχολογιά και όλο το μικρόκοσμο, που βόσκει σαν κοπάδι από αρνιά στο λειβάδι αυτή τη στιγμή που ο μακελλάρης ακονίζει το μαχαίρι του.
Ότι υπάρχει φτώχεια, πείνα, αναδουλειά και μαύρη δυστυχία, αυτό το βλέπουνε και το ζούνε κάθε μέρα. Μα πόλεμο σου λένε; Πού είναι ο πόλεμος;
Οι λαοί σου λένε είναι κουρασμένοι. Τα κράτη είναι φτωχά, έχουνε τεράστια ελλείμματα στους προϋπολογισμούς και εκατομμύρια ανέργους. Πώς θα κάνουνε πόλεμο;
Κάθε μέρα συνεδριάζουνε στην Ελβετία, πότε στη Λωζάννη, πότε στη Γενεύη, ίσα – ίσα για να αποφύγουνε τον πόλεμο και να περιορίσουν τους εξοπλισμούς. Πού είναι λοιπόν ο πόλεμος;
Και όμως ο «Πόλεμος έρχεται!». Ο πόλεμος ετοιμάζεται! Ο πόλεμος κιόλας χτυπάει την πόρτα κάθε σπιτιού και του πιο ειρηνικού και απόμερου σπιτιού, στην πόλη, στον κάμπο και στο βουνό για να πάρει τον πατέρα και τα αγόρια στο σφαγείο, για να αφήσει τη μάνα, τις αδελφές και τα μικρά παιδιά στην πείνα, στην εκπόρνευση και στην ορφάνεια, για να τους φέρει και αυτούς το δηλητηριασμένο αέριο, το ασφυξιογόνο που θα τους πνίξει μέσα στο σπίτι τους.
Ο πόλεμος έρχεται! Τον ετοιμάζουνε στα εργοστάσια όπου χύνεται το ατσάλι, που θα φάει τα κορμιά, τον ετοιμάζουνε στα χημικά εργοστάσια, τον ετοιμάζουνε στα επιτελεία, τον ετοιμάζουνε στους στρατώνες, τον ετοιμάζουνε στα σκολειά, όπου δηλητηριάζουνε τα παιδιά με τα εθνικά μίση και την εξύμνηση της πολεμικής αρετής.
Ο πόλεμος έρχεται! Γιατί ο καπιταλισμός δεν μπορεί να γλυτώσει αλλιώς από τη θανάσιμη αγωνία του. Ο καπιταλισμός δεν μπορεί να ζήσει χωρίς να τρώει αίμα και σάρκα ανθρώπινη είτε στο χαράκωμα είτε στο εργοστάσιο μέσα.
Ο πόλεμος έρχεται! Γιατί η ρούσικη επανάσταση απολύτρωσε το ένα έχτο της γης και εκατόν πενήντα εκατομμύρια ανθρώπους από τα νύχια του καπιταλισμού. Και ο καπιταλισμός θέλει να πάρει πίσω τα θύματά του (…).
Ο πόλεμος έρχεται! Γιατί ο καπιταλισμός δημιουργεί εκατομμύρια ανέργους που πρέπει να ψοφήσουνε στα χαρακώματα αφού αργούνε να πεθάνουμε στις πολιτείες μέσα.
Ο πόλεμος έρχεται! Άρχισε κιόλας. Στη Μαντζουρία έστησαν το στρατόπεδό τους, οι πρόσκοποι του παγκόσμιου καπιταλισμού, οι Γιαπωνέζοι. Αν δεν ξέσπασε ακόμα είναι γιατί σταθερά αποφεύγει την πρόκληση η Σοβιετική Ένωση. Και όμως η φωτιά σιγοκαίει. (…)
Ε! λοιπόν αυτός ο πόλεμος δεν πρέπει να γίνει! Και είναι στο χέρι μας να μην γίνει. Είναι στο χέρι των μελλοθάνατων να βάλουνε κάτω τους μακελλάρηδες. Αρκεί να μην αφήσουν να οδηγηθούν τα πρόβατα στη σφαγή. Για να μην γίνει πόλεμος πρέπει να χτυπήσουν από τώρα. Να μην περιμένουνε να πάνε στα χαρακώματα.
Για να μην γίνει πόλεμος θα πρέπει από τώρα να δώσουνε το μήνυμα του ξεσηκωμού. Πρέπει από τώρα να το νιώσουνε καλά όλοι οι εργάτες, οι αγρότες, η φτωχολογιά ότι πρόκειται σε λίγο να ποτίσουνε τη γη με το αίμα τους και το αίμα των παιδιών τους.
Παντού, κάθε στιγμή από τώρα, διαφώτιση, δουλειά αντιπολεμική.
Το χρέος μας λοιπόν είναι από τώρα. «Πόλεμος ενάντια στον πόλεμο!». Αυτό πρέπει να είναι το σύνθημά μας στην πόλη και στον κάμπο και στη στρατώνα και στο σκολειό και παντού. Να κινηθούμε από τώρα. Να παραλύσουμε τη φριχτή μηχανή του πολέμου, που θα ζυμώσει τα κορμιά μας με τη λάσπη.
Η ενιαία δύναμη της αλληλεγγύης όλων των εργαζομένων, ανεξάρτητα από κόμματα και πολιτικές πεποιθήσεις, είναι η μόνη δύναμη που μπορεί να εμποδίσει το βάρβαρο καπιταλισμό να ξαναβάψει πάλι τη γη με αίμα εργατικό. Για τούτο: ακούραστη δουλειά για τη σφυρηλάτηση του ενιαίου αντιπολεμικού μετώπου των εργαζομένων.
Το αντιπολεμικό μέτωπο των θυμάτων του καπιταλισμού: Να η δύναμη η τεράστια που θα περάσει τις χειροπέδες στα χέρια των εκμεταλλευτών.
Για να μην γίνει ο πόλεμος πρέπει τα όπλα να στραφούν ενάντια στους μακελλάρηδες.
Πόλεμος ενάντια στον πόλεμο!
